مانوستات (Manostat)
از جمله مهمترین کمیت های مورد اندازه گیری در واحد های صنعتی، کمیت فشار می باشد.
بگونه ای که برای تعین نوع تجهیزات ابزار دقیق معمولا یکی از آیتم هایی که همواره مورد سوال است ،فشار سیستم و در نتیجه ماکزیمم فشار قابل تحمل آن می باشد.
از اینرو همواره نیازمند تجهیزاتی هستیم تا با توجه به شرایط محیطی و استاندارد های مربوط بتوانند فشار سیستم را اعلام کنند و با توجه به آن عمل می کنند.
مانوستات چیست؟
مانوستات (manostat) یکی از تجهیزات متداول در زمینه ابزار دقیق میباشد که تشکیل شده از یک عدد مانومتر (گیج فشار) و یک عدد پرشر سوئیچ که میتواند بروی یک یا چند فشار مختلف تنظیم گردد و یک سیگنال off/on را به تجهیزات مورد نظر از قبیل شیر، پمپ، چیلر و … ارسال نماید.
MANOSTAT دارای دو وظیفه مهم میباشد:
1- محافظت از اجزاء سیستم در برابر خرابیهای ناشی از تغییرات فشار
2- كنترل تغییرات فشار
این سوییچ به سه نوع اصلی تقسیم میشود:
- كلید کنترل فشار پایین
- كلید کنترل فشار بالا
- كلید کنترل فشار چند مرحله ایی
جنس مانومتر ها در اغلب مانوسثات ها از استیل با کانکشن استیل یا برنج می باشد که در صفحات 10 سانت یا 16 سانت تولید میگردد.
اغلب این تجهیزات قابلیت ترزیق روغن نیز دارا می باشند. برند های موجود در بازار ایران : ویکا ، ایندومارت ، پکنز ……..
یکی از تجهیزات اندازه گیری و کنترل فشار که علاوه بر نمایش مقدار فشار دارای خروجی کنتاکت الکتریکی (سوئیچ) میباشد مانوستات میباشد. مانوستات که با نام گیج فشار سوئیچ دار نیز در صنایع شناخته میشود معمولآ دارای المنت و مکانیزم اندازه گیری فشار لوله بردونی میباشد.
عملکرد مانوستات
مانوستات ها معمولآ مانند یک مانومتر عمل میکنند و مقدار اندازه گیری شده فشار را نمایش میدهند. تنها تفاوتی که یک مانوستات با گیج فشار دارد در ارسال خروجی کنتاکت الکتریکی یا سوئیچ میباشد.
مانوستات ها قابلیت ارسال تا چهار کنتاکت الکتریکی را دارا میباشند. به این صورت که با تنظیم کردن عقربه فشار روی مقادیر مورد نظر، با افزایش یا کاهش فشار بیش از نقطه تنظیم شده (Set Point)، یک کنتاکت الکتریکی تغییر وضعیت میدهد. در این حالت کنتاکت های الکتریکی از وضعیت نرمال باز (Normally Open) به نرمال کلوز (Normally Close) یا بالعکس تغییر وضعیت خواهند داد.
کاربرد مانوستات
همانطور که بالاتر نیز اشاره شد مانوستات ها یکی از تجهیزات حفاظتی ابزار دقیقی بسیار پرکاربرد و پرمصرف در صنایع میباشند. برخی از مصارف مانوستات ها به شرح زیر میباشد:
- کنترل و مدیریت فشار در فرایند های صنعتی
- برای جلوگیری از آسیب دیدن سایر ادوات و تجهیزات کنترلی
- صنایع مواد شیمیایی ،پترو شیمی،نیروگاهی، صنایع معدن، صنایع فولاد و …
مانوستات ویکا
ویکا یکی از تولیدکنندگان مطرح انواع تجهیزات دما و فشار شامل انواع گیج های دما و فشار، مانوستات و انواع ترانسمیتر های دما و فشار میباشد. در زیر به معرفی تعدادی از مدل های مانوستات ویکا اشاره خواهیم کرد:
- مانوستات ویکا مدل PGS23.100 و PGS23.160
- مانوستات دیافراگمی ویکا مدل PGS43.100 و PGS43.160
- مانوستات استیل برنج ویکا مدل PGS21.100 و PGS21.160
- مانوستات اختلاف فشاری ویکا مدل DPGS43.100 و DPGS43.160
ویژگی های مانوستات WIKA
- طول عمر طولانی و قابلیت اطمینان بالا
- همچنین برای بارهای فشار دینامیکی بالا با ارتعاشات در دسترس
- سنسورهایی با اتصال قیاسی برای استفاده در مکان های خطرناک با تاییدیه ATEX
خرید و فروش مانوستات
برای خرید مانوستات نیز فاکتور ها و پارامترهای مختلفی را باید در نظر گرفت. شاید بتوان گفت علاوه بر رنج اندازه گیری فشار، نوع سوئیچ ها و کنتاکت های الکتریکی از اهمیت بالایی برخوردار هستند.
انواع سوئیچ ها مکانیکی (SPDT/DPDT)، سوئیچ های مغناطیسی (Magnetic Switch)، سوئیچ های القایی (کاربرد های ضد انفجار Ex)، سوئیچ های الکترونیکی (PNP/NPN) و انواع ریید سوئیچ از انواع سوئیچ یا کنتاکت هایی هستند که با توجه به شرایط فرآیند، محیط کاری و نوع سیال در طراحی و خرید مانوستات باید به آنها توجه کرد.
در ادامه به انواع پارامترهای مهم در طراحی و خرید مانوستات اشاره خواهیم کرد:
جنس مانومتر
مانومتر ها دارای متریال های استیل در قسمت قاب و بدنه و متریال های استیل و برنح در قسمت اتصال(کانکشن) هستند.
رنج قابل اندازه گیری فشار
برای هر سرویس و کاربری خاص در نظر گرفتن حداقل و حداکثر رنج فشار سیال باید در نظر گرفته شود.
سایز صفحه نمایش
مانوستات ها عمدتآ در سایز های صفحه نمایش 100 میلی متری و 160 میلی متری در صنایع مورد استفاده میباشند.
دقت اندازه گیری
دقت ها و کلاس های مختلف دقتی 0.1 تا 4 برای مانوستات ها مورد استفاده میباشند.
نوع کنتاکت الکتریکی
نوع کنتاکت الکتریکی (سوئیچ مکانیکی، القایی ضد انفجار، الکترونیکی و رید سوئیچ)
تولیدکنندگان مانوستات
در زیر به برخی از تولیدکنندگان مطرح مانوستات یا گیج فشار سوئیچ دار اشاره میکنیم:
- ویکا (WIKA)
- پکنز (PAKKENS)
- اشکرافت (ASHCROFT)
- دلتا کنترل (DELTA CONTROLS)
قیمت مانوستات
مانوستات از تجهیزات حفاظتی و کنترل فشار میباشد که قیمت بالاتری نسبت به گیج های فشار معمولی دارد. قیمت بیشتر مانوستات ناشی از دارای بودن یک سوئیچ الکتریکی یا کنتاکت الکتریکی میباشد. نوع سوئیچ مانوستات نیز خود در قیمت این تجهیز اندازه گیری نقش بسزایی دارد. مانوستات هایی که دارای سوئیچ های ضد انفجاری Ex میباشند دارای قیمت های بالاتری نسبت به مانوستات های با سوئیچ معمولی هستند.
از موارد دیگری که در قیمت یک مانوستات یا گیج فشار سوئیچ دار تاثیرگذار میباشد، رنج اندازه گیری فشار و متریال المنت اندازه گیری میباشد. گیج های فشار با محدوده اندازه گیری بزرگ دارای قیمت های بیشتر هستند. همچنین المنت های اندازه گیری (بردون تیوب و دیافراگم) مقاوم در برابر سیالات دما بالا و خورنده (مونل، اینکونل و هستلوی) دارای قیمت بیشتری نسبت با المنت های معمولی (استیل 316 و 304) هستند.