اندازه گیری فشار داخلی سر چاه نفت

اندازه گیری فشار داخلی و سرچاه و مسیر تولید

Rottom Hole & Surface Pressure Survey

یکی از عوامل مهم بهره برداری از مخازن زیرزمینی و تولید از چاهها فشار می باشد . 

دانستن فشار سیال در هر موقعیت به منظور کاربرد در محاسبات و اندازه گیریها امری اجتناب ناپذیر است .

اندازه گیری فشار با وسایل بخصوصی صورت می گیرد و بالاخص به خاطر اهمیتی که دارد ، دقت در اندازه گیری از ارزش فوق العاده ای برخوردار است .

این اندازه گیریها هم در اعماق مختلف چاه و هم پس از تولید در مسیر جریان سیال چاه صورت می گیرد .

1-  انـدازه گیـری فشـار در مسیـر جریـان سیـال چـاه

با اندازه گیری فشاردراین حالت علاوه بر مشخص شدن قدرت تولیدی چاه ، می توان بعضی از اشکالات موجود در مسیر جریان (اعم از مسدود بودن لوله ها و شیرها ، وضع کاهندهای موجود در مسیر (Orifice  &  Choke)  را بررسی و رفع کرد . 

به علاوه فشار در کلیه محاسبات مربوط به جریان گاز ونفت در لوله ها و ظروف مختلف مورد استفاده دارد .  (در خصوص استفاده از فشار در قسمتهای مربوطه توضیح لازم داده شده است ) .

دستگاههای اندازه گیری فشار به دو صورت می باشند ، یا فقط نشان دهنده مقدار عددی فشار هستند و یا اینکه بر نشان دادن میزان فشار .  ضابط آن نیز هستند(مقدارفشار به صورت نمودار بر روی فرم های مخصوصی ضبط می گردد ) .  

معمولاً نمونه اول مورد استفاده بیشتر دارد که با به طور دائم و یا موقت در محلهای اندازه گیری فشار نصب می شوند و طرز کار آنها مکانیکی و یا هیدرولیکی می باشد.هر دستگاه تا میزان معینی مدرج است و با توجه و یا  پیش بینی مقدار فشار در مورد اندازه گیری فشار به کار می روند .

جهت اندازه گیری فشار از فشارسنج قپانی(Dead Weight Tester)  که با عامل هیدرولیکی (روغن) کار می کند می شود استفاده نمود (با این دستگاه فشار دقیقتر اندازه گیری می گردد و طرز عمل آن طبق قانون پاسکال می باشد )  .

دستگاههای ضابط فشار اکثراً به طور دائم نصب می گردند و با فشار هوا کار می کنند ، و بخصوص در مواردی استفاده می گردند که فشار هر لحظه سیال منظور نظر است .

2-   انـدازه گیـری فشـار داخلـی چـاههـا

این امر با اهداف مختلف صورت می گیرد ، که اهم آن برسی وضع مخزن نفتی و قدرت تولیدی چاه با کاربرد فشار در محاسبات مربوط به خود می باشد . 

بدیهی است با توجه به محاسباتی که صورت می گیرد در صورت احتیاج تصمیماتی مقتضی جهت بهره برداری بهتر اتخاذ می گردد .

در حال حاضر به کمک دو نمونه دستگاههای مختلف که به کمک سیم تحت کنترل به داخل چاه فرستاده می شوند ، فشار داخلی چاه اندازه گیری می گردد.

بر حسب نیاز داخلی می تواند در زمان جریان چاه و یا در حالت بسته بودن آن اندازه گیری گردد.

موضوع مهم اینست که اگر فشار داخلی چاه در حال جریان اندازه گیری می گردد دبی چاه بایستی کاملاً تحت کنترل و به مقدار ثابت باشد .

دستگاههـای انـدازه گیـری فشـار داخـل چـاه عبـارتنـد از :

الف :  امرادا  Amerada   

این دستگاه فشار چاه را با عمل مکانیکی مشخص کرده و روی صفحه بخصوصی ضبط می نماید . 

در این حالت لوله مارپیچی بخصوصی ، با فشار متأثر می شود و این فشار را به سوزنی که قابلیت حرکت بر روی صفحه ضابط را دارد ، منتقل کرده و روی صفحه اثر می گذارد . 

بدین ترتیب روی صفحه ، نموداری رسم می گردد که زمان را برحسب تغییرات محل سوزن نشان می دهد . 

هنگامیکه این دستگاه به سرچاه آورده شد ، صفحه ضابط بیرون آورده می شود و پس از مشخص کردن مقدار تغییرات بوسیله ماشین مخصوص ، ارقام بدست آمده با در نظر گرفتن ضریب دستگاه به عدد فشار تبدیل می گردند . 

بدیهی است در این حالت مادام که دستگاه از چاه خارج نشده و تغییرات نمودار بررسی نگردیده است مقدار فشار نیز معلوم نیست . 

پیش از شروع به ضبط تغییرات بر روی صفحه ضابط خط مبنا رسم می گردد و تغییرات محل سوزن با توجه به آن مورد بررسی قرار می گیرد.

طول محورهای عمودی و افقی صفحه مقداری ثابت است و فقط می توان مقیاس زمان را که بر روی محور افقی صفحه است تغییر داد . 

این عمل به کمک ساعت بخصوصی که در داخل دستگاه تعبیه می گردد انجام می شود و بدین ترتیب می توان طول این محور را به مقیاسهای مختلف مدرج نمود . 

طول این محور را با تعویض ساعت می توان تا 3 ، 6 ، 12 ، 24 ، 48 و یا 72 ساعت مدرج نمود که بر حسب زمان مورد احتیاج در فواصل  ذکر شده قابل تنظیم است . 

برای ضبط فشار در عمق های مورد نظر با توجه به درجه بندی محور زمان بایستی مدتی دستگاه را به حال  سکون نگهداشت تا تغییرات ثبت گردد . (بدیهی است در حال حرکت نیز تغییرات ثبت می شود ) .

ب :  H . P .  Gauge  هیلوت پکر  Hewllet  Packerd 

این دستگاه به کمک عوامل مغناطیسی و الکترونیکی کار می کند و دقت آن بیش از Amerad می باشد و با تغییر درجه حرارت شدیداً حساس است و در حقیقت فشار را با توجه به حرارت محل مورد نظر ضبط می نماید . 

در این حالت می توان مستقیماً فشار عمق بخصوص را در سطح زمین به کمک ماشینی که در رابطه با خود دستگاه کار می کند ، خواند . 

این ماشین علاوه بر نشان دادن مقدار عددی فشار .  نمودار تغییرات آنرا بر حسب زمان ترسیم می نماید .