نفت کوره و سنگ مخزن نفت
نفت کوره
نفت کوره ، یک فراورده جانبی است.
بیشتر نفت کورههای باقیمانده مصرفی در ایالات متحده آمریکا ، از خارج وارد میشود.
این سوخت به قیمت بسیار ارزانی فروخته میشود (قبلا حدود 70 درصد قیمت نفت خامی که از آن تولید شده است) و بعنوان یک فراورده جانبی تلقی میگردد.
مشخصههای بحرانی نفت کوره
مشخصههای بحرانی نفت کوره عبارتند از گرانروی و مقدار گوگرد.
در سالهای آینده ، با توجه به لزوم جلوگیری از آلودگی هوا ، مقدار بیشینه گوگرد ، بی شک ، کاهش خواهد یافت.
در برخی نقاط ، فقط نفت کورههای کمگوگرد میتوانند مورد استفاده قرار گیرند و این گرایش ، رو به توسعه است.
نفت کوره سنگین
نفت کورههای سنگین که حاوی گوگرد بسیار کمی باشند، خواهان بیشتری دارند و به قیمتهای نزدیک قیمتهای نفتهای خام اولیه فروخته میشوند.
نفتهای گرمایشی
هر چند مصرف فراوردههای نفتی برای گرمایش فضا از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، ولی این مصرف بر حسب محل و شرایط جوی تغییر زیادی میکند.
در سالهای اخیر نیاز به نفتهای گرمایشی نسبتا کاهش یافته است، زیرا بر مصرف LPG (گاز نفتی مایع که برای گرمایش خانگی و پخت و پز بمصرف میرسد) افزوده شده است.
مهمترین نفتهای کوره تقطیری
مهمترین نفتهای کوره تقطیری ، نفت کوره شماره 1 و نفت کوره شماره 2 میباشند.
نفت کوره شماره 1:
این نفت کوره ، بسیار شبیه نفت سفید ، ولی معمولا دارای نقطه ریزش و نقطه نهایی بالاتری است.
مشخصههای حدی آن عبارتند از تقطیر ، نقطه ریزش ، نقطه اشتعال و مقدار گوگرد.
نقطه ریزش ، پایینترین دمایی است که در آن ، یک روغن نفتی جاری میشود یا ریزش میکند.
نقطه پایانی یا نهایی ، دمای حد بالا در تقطیر است.
نفت کوره شماره 2:
نفت کوره شماره 2 ، بسیار شبیه سوخت دیزلی شماره 2است.
ذخایر گراکینگ شده نفت ، نفت سفید.
سوخت دیزلی و نفتهای سبک چرخه کراکینگ بدست میآید که مشخصههای حدی آن ، عبارتند از مقدار گوگرد ، نقطه ریزش، تقطیر و نقطه اشتعال.
سنگ مخزن نفت
تقسيم بندی سنگهای مخزن
از آنجایی که اغلب سنگهای مخزن از نوع رسوبی بوده و به این دلیل تقسیم بندیهای توصیفی و ژنتیکی سنگهای رسوبی در مورد سنگهای مخزن نیز بکار برده میشود.
سنگهای مخزن نیز مفید بایستی دارای خلل به هم پیوسته تا ذخیره ورودی را بتواند در خود نگهداری کند.
به این دلیل سنگ مخزن از نوع ماسه سنگی لازم است مچور تا کاملا مچور بوده ، مشروط بر این که پدیده سیمان شدگی بطور کامل عمل نکرده باشد.
بطور طبیعی ماسه سنگهای گری واکی و یا لیتارنیت از جمله سنگهای مخزن مفید محسوب نمیشوند.
خلل و معابر سنگهای آهکی یا موثر از محیط
رسوبی بوده و یا این که ناشی از تحولات ثانویه به خصوص انحلال و شکستگی میباشد.
به این دلیل سنگهای آهکی دانهای و یا اسپارایتها که بالاحض در محیط بین موجی و در ناحیه مرجانی و تپههای دریایی تشکیل شدهاند، از جمله سنگهای مخزن بسیار مفید محسوب میشود.
در ضمن سنگهای آهکی دانه ریز که بعد از آن شکسته شدهاند همانند سازند آسماری نیز مکانی بسیار مناسب جهت تجمع و ذخیره سازی هیدروکربور محسوب میشود.
نامگذاری سنگهای مخزن
سنگهای مخزن بر مبنای مختلفی نامگذاری میشود. بطور کلی به هر سنگ مخزن به اصطلاح پی Pay گفته میشود. به فرض ، آسماری پی که نشانگر مخزن آسماری است.
گاهی نام مخزن از نام سازندی که در آن نفت ذخیره شده اخذ میشود.
مانند مخزن بنگستان که نام آن از گروه بنگستان ناشی شده است.
در بعضی مواقع نام مخزن به ناحیه و یا موقعیت جغرافیایی مخزن نسبت داده شده ، مانند مخزن گچساران و یا مخازن نفتی خاورمیانه.
سنگهای مخازن دریایی و غیر دریایی
از آنجایی که تشخیص نوع سنگ و جغرافیای گذشته سنگهای مخازن در تشخیص حدود و گستردگی و مقدار ذخیره نفت این سنگها اهمیت بسزایی داشته است؛ و به لحاظ اینکه هیدروکربورها در سنگهای با منشا دریایی و غیر دریایی نیز ذخیره شدهاند؛ به این دلیل ویژگیهای زیر مشخص کنند، سنگهای دریایی و غیر دریایی از هم میباشد.
1. محتویات فسیلی گویای دریایی و یا غیر دریایی بودن آنها میباشد.
2.بلورهای فلدسپات موجود در صورت داشتن شکل اوهدرال گویای منشا دریایی سنگ است.
3.رشد فلدسپات ثانویه در اطراف فلدسپات تخریبی حاکی از محیط دریایی است. تودههای لایهای ، گسترده و پهن نشانگر رسوب در محیط دریایی است.
4.مقاومت قابل ملاحظهای از لایههای عاری از فسیل ، فاقد جورشدگی قطعات و عدسی مانند ، منعکس کننده ، محیط غیر دریایی است.
5.بهم ریختگی و بینظمی در رسوبات ممکن است نشانگر واریزههای زیر دریایی بوده و یا ناشی از پدیده یخچالی باشد.
6.لایههای زغال سنگی و عدسیهای ماسهای همراه ، محیط غیر دریایی را نشان میدهد. بسیاری از رسوبات رودخانهای و کانالی گویای محیط غیر دریایی میباشد.