ویبریشن سوئیچ چیست؟
ویبریشن سوئیچ (Vibration Switch) یا سوئیچ لرزه یکی از تجهیزات پایش وضعیت است که نقش حیاتی در حفاظت از ماشین‌آلات صنعتی ایفا می کند. این وسیله با نظارت دائمی بر میزان لرزش دستگاه، هرگونه افزایش غیرعادی در ارتعاشات را تشخیص داده و بلافاصله با ارسال سیگنال کنترلی یا آلارم هشدار، از گسترش آسیب و توقف ناگهانی فرآیند تولید جلوگیری می کند.
در سیستم هایی مانند پمپ ها، فن ها، توربین ها و کمپرسورها، ارتعاشات بیش از حد می تواند نشانه ای از عدم بالانس، شل شدن اتصالات یا خرابی یاتاقان ها باشد. ویبریشن سوئیچ با مقایسه شدت لرزش دستگاه با مقدار آستانه (Set Point) از پیش تعیین شده، در صورت عبور از حد مجاز، فرمان قطع مدار برق، توقف دستگاه یا فعال سازی هشدار را صادر می کند.
این تجهیز در دو نوع اصلی مکانیکی و الکترونیکی طراحی می شود. نوع مکانیکی معمولاً ساختار ساده تری دارد و از طریق جابجایی گوی، عملکرد قطع یا وصل را ایجاد می کند، در حالی که مدل الکترونیکی با بهره گیری از سنسور شتاب سنج و مدارهای پردازش سیگنال، دقت بالاتر و قابلیت تنظیم آسان تری دارد.
به کارگیری ویبریشن سوئیچ در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و نیروگاه ها به عنوان نخستین خط دفاعی در مقابل خرابی تجهیزات دوار، موجب افزایش عمر مفید ماشین آلات و کاهش هزینه‌های تعمیرات می شود. این تجهیز بخش جدایی ناپذیر سیستم های مانیتورینگ ارتعاش و ایمنی فرآیندهای صنعتی محسوب می شود.
انواع ویبریشن سوئیچ
ویبریشن سوئیچ ها بر اساس نوع عملکرد و نوع خروجی به چند دسته اصلی تقسیم بندی می شوند. هر یک از این مدلها بسته به حساسیت مورد نیاز، نوع ماشین و شرایط محیطی (دما، فشار، منطقه ضدانفجار و…) به کار می روند. انواع رایج سوئیچ لرزه عبارتنداز:
- ویبریشن سوئیچ مکانیکی (Mechanical Vibration Switch): این نوع از یک عملکرد مکانیکی شامل وزنه و فنر یا پین عملکردی استفاده می کند. در زمانی که لرزش از حد تنظیم شده فراتر رود، وزنه از موقعیت خود خارج شده و باعث قطع یا وصل شدن کنتاکت خروجی می شود. این مدل ها برای سیستم های ساده و بدون نیاز به تغذیه الکتریکی کاربرد دارند.
- ویبریشن سوئیچ الکترونیکی (Electronic Vibration Switch): دارای سنسور داخلی (معمولاً شتاب‌سنج – Accelerometer) است که ارتعاش را به سیگنال الکتریکی تبدیل می کند. این نوع امکان تنظیم دقیق محدوده لرزش، تأخیر زمانی و حساسیت را دارد و در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی بسیار کاربرد دارد.
- ویبریشن سوئیچ دیجیتال یا ترانسمیتر دار (Smart / Transmitter Type): نسخه های پیشرفته‌ای هستند که علاوه بر خروجی رله‌ای، دارای خروجی آنالوگ ۴–۲۰ میلی آمپر یا ارتباط Modbus / RS485 می باشند. این نوع سوئیچ ها قابلیت اتصال به سیستم های مانیتورینگ و کنترل مرکزی (PLC یا DCS) را دارند و داده های لرزش را به صورت پیوسته ارسال می کنند.
- ویبریشن سوئیچ ضدانفجار (Explosion Proof Type): برای کار در محیط‌های خطرناک (Zone 1 & 2) با گواهی های ATEX و IECEx طراحی شده، این مدل ها در تجهیزات صنایع نفت، گاز و پتروشیمی نقش کلیدی در ایمنی ایفا می کنند.
مزایای ویبریشن سوئیچ مکانیکی نسبت به الکترونیکی
سوئیچ های مکانیکی به دلیل سادگی، دوام بالا و قیمت اقتصادی، یکی از پرکاربردترین انواع ویبریشن سوئیچ ها در صنایع مختلف محسوب می شوند. این مدل ها به نحوی طراحی شده‌اند که راه اندازی و استفاده از آنها حتی برای کاربران با دانش فنی محدود نیز آسان باشد.
کافی است تنظیمات اولیه مطابق دستورالعمل سازنده انجام شود تا سوئیچ به درستی در مدار حفاظتی دستگاه عمل کند. وظیفه اصلی این سوئیچ ها، محافظت از ماشین آلات در برابر خرابی های ناگهانی و توقف های فاجعه بار است، به طوری که در صورت افزایش ارتعاش بیش از حد مجاز، به طور خودکار فرمان قطع دستگاه را صادر می کنند.
از نظر ساختاری، سوئیچ های مکانیکی بسیار بادوام بوده و در صنایع سنگین مانند ساخت و ساز، تولید، پتروشیمی و حتی در محیط هایی با ارتعاش مداوم نیز کارایی خود را حفظ می کنند. برندهایی مانند Metrix این نوع سوئیچ را با بدنه مستحکم و مقاومت بالا در برابر شرایط کاری سخت تولید می‌کنند تا در طولانی مدت عملکردی پایدار داشته باشند.
در کنار این مزایا، قیمت مناسب نیز یکی از دلایل اصلی محبوبیت این تجهیزات است. سوئیچ های مکانیکی جزء مقرون به صرفه ترین راهکارهای تشخیص ارتعاش در بازار به شمار می روند و گزینه ای ایده‌آل برای ماشین آلاتی هستند که نیازی به سیستم هشدار پیشرفته یا خروجی آنالوگ (۴–۲۰ میلی‌آمپر) ندارند. این ویژگی ها باعث شده سوئیچ های مکانیکی همچنان انتخابی مطمئن برای حفاظت از تجهیزات دوار در محیط های صنعتی باشند.
برندهای مطرح ویبریشن سوئیچ
- ویبریشن سوئیچ متریکس METRIX
- ویبریشن سوئیچ مورفی MURPHY
- ویبریشن سوئیچ Wilcoxon
- ویبریشن سوئیچ IFM
- ویبریشن سوئیچ FFE
- ویبریشن سوئیچ Hansford Sensors (UK)
کاربردهای ویبریشن سوئیچ
وایبریشن سوئیچ ها با توجه به مزایای متعددی که ارائه می دهند در طیف گسترده ای از صنایع و کاربردها مورد استفاده قرار می گیرند:
- پمپ ها (Pumps): تشخیص ارتعاش ناشی از عدم بالانس یا خرابی یاتاقان پیش از آسیب جدی
- کمپرسورها (Compressors): جلوگیری از شکست قطعات دوار و خرابی سیستم‌های خنک‌کننده یا فشار
- توربین ها (Turbines): حفاظت از پره‌ها و شافت در برابر لرزش بیش از حد در نیروگاه ها
- فن ها و دمنده ها (Fans & Blowers): کنترل لرزش شفت و جلوگیری از شل شدن اتصالات مکانیکی
- ژنراتورها و موتورهای الکتریکی (Generators & Motors): هشدار در صورت افزایش لرزش ناشی از ناهم محوری یا فرسودگی بلبرینگ
- سانتریفیوژها و میکسرها (Centrifuges & Mixers): مانیتورینگ تعادل دینامیکی در سرعت‌های بالا
- ماشین آلات صنعتی سنگین: مانند پرس‌ها، کوبنده‌ها و تجهیزات فرآوری معدنی برای جلوگیری از شکست سازه
- صنایع نفت، گاز و پتروشیمی: نصب در پمپ‌های فرآیندی و کمپرسورهای گاز به عنوان بخشی از سیستم ایمنی (Shutdown System)
- نیروگاه ها: برای پایش وضعیت تجهیزات دوار و جلوگیری از توقف ناگهانی خطوط تولید
خرید ویبریشن سوئیچ
سوئیچ های لرزشی نوعی سامانه ایمنی در تجهیزات و ماشین آلات سنگین هستند که وظیفه آنها محافظت از دستگاه در برابر لرزش های غیرعادی است. این سوئیچ ها مشابه سیستم های ایمنی (Fail-Safe) عمل کرده و در صورت افزایش دامنه لرزش از محدوده مجاز، به صورت خودکار عمل می کنند.
عملکرد آنها باعث می شود تا پیش از وارد آمدن آسیب جدی یا بروز خرابی در ماشین آلات، دستگاه متوقف یا هشدار لازم صادر شود. به این ترتیب، سوئیچ لرزشی با نظارت مداوم بر وضعیت ارتعاش، نقش مؤثری در افزایش ایمنی، کاهش هزینه تعمیرات و جلوگیری از توقف پیش بینی نشده خطوط تولید ایفا می کند.
تجهیز صنعت از فعالان برجسته در زمینه تأمین و واردات تجهیزات صنعتی به شمار می رود. این مجموعه در حوزه هایی نظیر تجهیزات برق و ابزار دقیق، اتوماسیون صنعتی، شیرآلات و لوازم پایپینگ، تجهیزات آزمایشگاهی و آنالایزرهای شیمیایی، همچنین تجهیزات کالیبراسیون و تجهیزات پرتابل اندازه‌گیری و تست فعالیت گسترده دارد.
برای اطلاع از قیمت، خرید و مشاوره تخصصی ویبریشن سوئیچ (Vibration Switch)، کارشناسان فروش ما آماده ارائه راهنمایی حرفه‌ای و خدمات جامع به شما هستند.
