در بسیاری از فرآیندهای صنعتی، اندازه گیری دقیق فشارهای بسیار پایین از اهمیت بالایی برخوردار است. در چنین کاربردهایی، استفاده از گیج فشار میلی بار (MilliBar Pressure Gauge) به عنوان یکی از دقیق ترین و قابل اعتمادترین تجهیزات اندازه گیری فشار توصیه می شود. این نوع پرشر گیج ها به طور ویژه برای اندازه گیری فشارهای کم، خلأ نسبی و اختلاف فشارهای حساس طراحی شده اند و نقش مهمی در افزایش دقت عملکرد سیستم، ایمنی تجهیزات و کنترل بهینه فرآیند ایفا می کنند.
با توجه به تنوع بالای گیج های فشار میلیبار در بازار، این پرسش برای بسیاری از خریداران و کارشناسان فنی مطرح می شود که کدام گیج فشار میلی بار برای کاربرد موردنظر مناسب تر است؟ به همین دلیل، در این مقاله یک راهنمای جامع و کاربردی برای انتخاب گیج فشار میلی بار ارائه می کنیم و مهم ترین فاکتورهای فنی و مؤثر بر انتخاب و خرید این تجهیز ابزار دقیق را بررسی خواهیم کرد.
نکات کلیدی در انتخاب گیج فشار میلی بار
انتخاب گیج فشار میلی بار مناسب نیازمند بررسی دقیق چندین مشخصات فنی است. توجه به این نکات باعث افزایش دقت اندازه گیری، طول عمر تجهیز و ایمنی سیستم خواهد شد. در ادامه مهم ترین معیارهای انتخاب گیج میلی بار بیان می شوند:
برند سازنده
برند سازنده یکی از عوامل مهم در تضمین کیفیت، دقت و دوام گیج فشار میلی بار می باشد. برندهای معتبر معمولاً از متریال باکیفیت، استانداردهای بین المللی و تکنولوژی ساخت پیشرفته استفاده می کنند. از شناخته شده ترین برندهای گیج فشار میلی بار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- WIKA (ویکا)
- PAKKENS (پکنز)
- INDUMART (ایندومارت)
- Dwyer (دوایر)
- SIKA (سیکا)
- KROM SCHRODER (کروم شرودر)
- NUOVA FIMA (نوافیما)
- ASHCROFT (اشکرافت)
سایز گیج فشار
هرچه قطر صفحه گیج (Dial) بزرگ تر باشد، قرائت فشار آسان تر و دقیق تر خواهد بود. با این حال، هنگام انتخاب سایز باید فضای موجود در محل نصب را نیز در نظر گرفت تا گیج به درستی قابل استفاده باشد.
نوع گیج فشار
بسته به نوع کاربرد و فرآیند، گیج های فشار میلی بار در مدل های مختلفی عرضه می شوند:
- گیج فشار نسبی: برای اندازه گیری فشار نسبت به فشار اتمسفر
- گیج اختلاف فشار: مناسب اندازه گیری اختلاف فشار بین دو نقطه
- گیج دیافراگمی: مخصوص فشارهای بسیار پایین یا سیالات خاص
- گیج کپسولی: ایدهآل برای اندازه گیری فشارهای بسیار کم در محدوده میلی بار
قرائت دیجیتال یا آنالوگ
گیج های فشار میلی بار به دو صورت آنالوگ (عقربه ای) و دیجیتال تولید می شوند. گیج های آنالوگ میلی بار اقتصادی تر، ساده تر و بدون نیاز به برق می باشند اما گیج های دیجیتال دارای ویژگی هایی نظیر دقت بالاتر، خوانایی بهتر، قیمت بیشتر و نیاز به منبع تغذیه می باشند. انتخاب نوع قرائت به دقت موردنیاز و شرایط کاربرد بستگی دارد.
دمای سیال
اجزای داخلی گیج فشار باید توان تحمل دمای سیال را داشته باشند. برای سیالات داغ، استفاده از تجهیزات جانبی سیفون، کولینگ المنت یا دیافراگم سیل توصیه می شود. حداکثر دمای قابل تحمل برای متریال های رایج عبارتنداز:
- آلیاژهای مس: ۶۰°C (۱۴۰°F)
- فولاد ضد زنگ: ۱۰۰°C (۲۱۲°F)
- اینکونل: ۳۱۵°C (۶۰۰°F)
متریال
جنس بدنه، المنت اندازه گیری و اتصالات فرآیندی نقش مهمی در عملکرد و دوام گیج دارند. انتخاب متریال مناسب باید بر اساس نوع سیال، شرایط محیطی و دمای کاری انجام شود تا از خوردگی، نشتی یا خرابی زودهنگام جلوگیری شود. در جدول زیر متریال رایج و مزایا و محدودیت های هرکدام مشاهده می شود.
| متریال | بخش های مورد استفاده در گیج | مزایا | محدودیت ها و معایب |
|---|---|---|---|
| استنلس استیل (SS304 / SS316) | بدنه، المنت، اتصال فرآیندی | مقاومت بالا در برابر خوردگی، طول عمر زیاد، مناسب محیطهای صنعتی | قیمت بالاتر نسبت به برنج و آلومینیوم |
| آلیاژ مس / برنج (Brass) | بدنه، اتصال، المنت | قیمت اقتصادی | مقاومت کم در برابر سیالات خورنده |
| آلومینیوم (Aluminum) | بدنه و قاب بیرونی | وزن سبک، مقاوم در برابر زنگزدگی سطحی | مناسب تماس مستقیم با سیال نیست |
| اینکونل (Inconel) | المنت اندازهگیری | مقاومت بسیار بالا در دما و خوردگی | قیمت بسیار بالا |
| مونل (Monel) | المنت و قطعات در تماس با سیال | مقاوم در برابر آب شور و کلریدها | محدودیت دسترسی و قیمت بالا |
| پلاستیک | بدنه و قاب | قیمت پایین، وزن سبک، عایق الکتریکی | مقاومت مکانیکی و حرارتی محدود |
رنج اندازه گیری فشار
محدوده اندازه گیری نشان دهنده کمترین و بیشترین فشاری است که گیج می تواند نمایش دهد. در شرایط ایده آل فشار کاری سیستم نباید بیش از ۷۵٪ کل مقیاس (full scale) گیج باشد. بهتر است رنج گیج تقریباً دو برابر فشار کاری انتخاب شود زیرا این کار باعث افزایش دقت و عمر مفید گیج می شود.
گیج فشار خشک یا روغنی
گیج های فشار روغنی نسبت به نوع خشک قیمت بالاتری دارند، اما مزایای قابل توجهی مانند کاهش لرزش عقربه، روانکاری قطعات داخلی و افزایش طول عمر گیج را ارائه می دهند. رایج ترین مایع پرکننده گلیسیرین است، اما سیلیکون نیز وجود دارد که برای دماهای وسیع تر مناسب بوده و تغییر رنگ نمی دهد. توجه داشته باشید که خطر نشتی در گیج های روغنی وجود دارد، بنابراین کیفیت ساخت اهمیت زیادی دارد.
کلاس دقت
کلاس دقت، میزان خطای مجاز گیج فشار را نسبت به مقدار full scale مشخص می کند. برای مثال، گیج با کلاس دقت ۱ در فشار ۱۰۰ بار، حداکثر ۱ بار خطا دارد. سطح دقت موردنیاز بسته به صنعت و حساسیت فرآیند متفاوت است.
اتصالات فرآیندی
در انتخاب اتصال فرآیندی باید به نوع رزوه (NPT یا G)، سایز اتصال (⅛، ¼، ½ اینچ و …) و محل اتصال (نصب پایینی یا پشتی) توجه نمایید. انتخاب صحیح اتصال، نصب آسان تر و آب بندی بهتری را تضمین می کند.
تحمل فشار بیش از حد (Overpressure)
گیج های فشار مقاومت محدودی در برابر فشارهای بالاتر از محدوده نامی خود دارند. به طور معمول گیج های استاندارد توان تحمل ۱.۱۵ تا ۱.۳ برابر فشار ماکزیمم را دارند.
شرایط محیطی
شرایط محیطی نصب تأثیر مستقیمی بر انتخاب نوع گیج دارد. به عنوان مثال برای فضای باز، گیج با بدنه استیل ضد زنگ، برنجی یا پلاستیکی انتخاب مناسبی است.
- در محیطهای با دمای بالا → استفاده از دیافراگم سیل و نصب از راه دور
- در فشارهای ناپایدار → استفاده از اسنابر
- در محیط های مرطوب → گیج روغنی
نوع نصب
گیج های فشار میلی بار می توانند به صورت عمودی یا افقی نصب شوند. انتخاب نوع نصب باید به گونه ای باشد که قرائت فشار به راحتی و بدون خطا انجام شود.
درجه حفاظت بدنه (IP)
درجه حفاظت IP میزان مقاومت گیج در برابر گرد و غبار، رطوبت و مایعات را مشخص می کند. برای محیط های صنعتی، انتخاب گیج با درجه حفاظت مناسب ضروری است. رایج ترین گزینه ها شامل IP42،IP54 و IP65 می شوند.
اشتباهات رایج در انتخاب گیج فشار میلی بار
توجه نمایید که انتخاب نادرست گیج فشار میلی بار میتواند باعث کاهش دقت اندازهگیری، خرابی زودهنگام ابزار و افزایش هزینه های نگهداری شود. در ادامه مهم ترین اشتباهات رایج در هنگام انتخاب این نوع گیج بررسی می شوند:
انتخاب رنج اندازه گیری نامناسب
یکی از شایع ترین خطاها، انتخاب گیجی با محدوده اندازه گیری بسیار نزدیک به فشار کاری سیستم است. به عنوان مثال، استفاده از گیج ۰ تا ۱۰۰ میلی بار برای فشاری در حدود ۹۰ میلی بار توصیه نمی شود، زیرا فشار کاری به محدوده انتهایی مقیاس نزدیک است و این موضوع باعث کاهش دقت و عمر مفید گیج می شود.
بی توجهی به کلاس دقت (Accuracy Class)
در بسیاری از موارد، تنها رنج فشار مورد توجه قرار می گیرد و کلاس دقت نادیده گرفته می شود. این در حالی است که در اندازه گیری فشارهای پایین در محدوده میلی بار، کلاس دقت تأثیر مستقیمی بر صحت قرائت دارد. برای کاربردهای حساس، انتخاب گیج با کلاس دقت مناسب اهمیت زیادی دارد.
انتخاب متریال نامناسب برای سیال
عدم تطابق متریال گیج با نوع سیال یکی از دلایل اصلی خرابی گیج فشار است. به عنوان مثال، استفاده از گیج های برنجی برای سیالات خورنده یا محیطهای صنعتی انتخاب درستی نیست. در این شرایط باید از گیج هایی با متریال مقاوم تر مانند استنلس استیل استفاده شود.
بی توجهی به شرایط محیطی نصب
شرایط محیط نصب تأثیر مستقیمی بر عملکرد و دوام گیج فشار دارد. عواملی مانند رطوبت بالا، گردوغبار، تابش مستقیم خورشید و دمای بالا یا پایین محیط باید حتماً در نظر گرفته شوند. برای این منظور انتخاب درجه حفاظت مناسب (مانند IP54 یا IP65)، استفاده از بدنه استنلس استیل در فضای باز به عنوان راهکارهای مؤثر پیشنهاد می شود.
عدم توجه به نیاز کالیبراسیون
برخی کاربران تصور می کنند گیج فشار نیاز به کالیبراسیون ندارد، در حالی که عدم انجام کالیبراسیون دورهای باعث کاهش دقت اندازه گیری در بلندمدت می شود. این موضوع به ویژه در گیج های میلی بار که دقت بالایی نیاز دارند، اهمیت بیشتری دارد.
انتخاب اشتباه بین گیج خشک و روغنی
برخلاف تصور رایج، گیج فشار روغنی همیشه گزینه بهتری نیست. با توجه به قیمت بالاتر گیج های روغنی، استفاده از آن ها تنها در محیطهایی با لرزش، ارتعاش یا نوسان فشار توصیه می شود. در شرایط پایدار، گیج های خشک انتخابی اقتصادی و کاملاً مناسب هستند.
بی توجهی به دمای سیال
دمای بالای سیال می تواند آسیب جدی به المنت داخلی گیج وارد کند. نصب مستقیم گیج فشار در تماس با سیال داغ توصیه نمی شود. در چنین شرایطی استفاده از سیفون، خنککننده یا دیافراگم سیل برای حفاظت از گیج و افزایش عمر مفید آن ضروری است.
نادیده گرفتن فشار بیش از حد (Overpressure)
در بسیاری از فرآیندها، شوک های لحظهای یا افزایش ناگهانی فشار اتفاق می افتد. اگر گیج برای این شرایط انتخاب نشده باشد، ممکن است المنت داخلی دچار آسیب شود. توجه به ظرفیت تحمل فشار بیش از حد و در صورت نیاز استفاده از تجهیزات حفاظتی، نقش مهمی در افزایش طول عمر گیج دارد.
خرید گیج فشار میلی بار
تجهیز صنعت با بیش از دو دهه تجربه تخصصی در حوزه تأمین تجهیزات ابزار دقیق و کنترل فرآیند، ارائه دهنده معتبر انواع گیج فشار میلی بار در مدل های مختلف است. این گیج ها با دقت بالا و متریال مقاوم مطابق با استانداردهای بین المللی طراحی شدهاند تا برای کاربردهایی در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی، دارویی، غذایی و تهویه مطبوع (HVAC) بهترین عملکرد را داشته باشند.
در صورتی که نیاز به راهنمایی تخصصی برای انتخاب گیج مناسب یا استعلام قیمت گیج فشار میلی بار دارید، کارشناسان فروش ما آمادهاند تا با بررسی شرایط کاری، بهترین گزینه از نظر فنی و اقتصادی را به شما پیشنهاد دهند.
سوالات متداول
چرا گیج فشار میلی بار عدد اشتباه نشان می دهد؟
انتخاب رنج نامناسب، خارج شدن گیج از کالیبراسیون، لرزش محیط، ضربه مکانیکی یا خرابی المنت داخلی از دلایل اصلی خطای نمایش فشار هستند.
دلیل بالا نرفتن فشار روی گیج میلی بار چیست؟
ممکن است فشار واقعی سیستم کمتر از رنج قابل نمایش گیج باشد یا انسداد در مسیر فشار (شلنگ، اتصال یا اوریفیس) وجود داشته باشد. خرابی مکانیزم داخلی نیز می تواند باعث این مشکل شود.
نحوه کالیبره کردن گیج فشار میلی بار در کارگاه چگونه است؟
گیج با یک مرجع کالیبرهشده (مانومتر مرجع یا پمپ تست فشار) مقایسه می شود. فشار به صورت مرحلهای اعمال شده و اختلاف خوانش ثبت و در صورت امکان تنظیم انجام می گیرد.
علت پرش عقربه در گیج میلی بار چیست؟
پرش عقربه معمولاً ناشی از نوسان فشار، لرزش مکانیکی، ضربان سیال یا نبود روغن در محیطهای لرزشی است. در این شرایط استفاده از گیج روغنی یا اسنابر توصیه می شود.
چرا گیج میلی بار روغنی دچار نشتی می شود؟
افزایش دمای محیط، فشار بیش از حد مجاز یا خرابی اورینگ و آب بندی می تواند باعث نشتی روغن (گلیسیرین یا سیلیکون) از گیج شود.
آیا لرزش پمپ باعث خطای گیج میلی بار می شود؟
بله، لرزش مداوم می تواند باعث خطای خوانش، پرش عقربه و کاهش عمر گیج شود. در این شرایط استفاده از گیج روغنی یا نصب ضربه گیر توصیه می شود.
چگونه بفهمم گیج میلی بار درست کالیبره شده است؟
خوانش گیج را با یک ابزار مرجع معتبر در چند نقطه فشار مقایسه کنید. اگر اختلاف از کلاس دقت مجاز بیشتر باشد، گیج نیاز به کالیبراسیون دارد.
رفع خطای صفر نشدن عقربه گیج میلیبار چگونه است؟
صفر نشدن عقربه معمولاً به دلیل فشار باقیمانده در سیستم، خارج شدن از کالیبراسیون یا اعمال فشار بیشازحد (Overpressure) است. ابتدا خط فشار را کاملاً تخلیه کرده و در صورت باقی ماندن خطا، کالیبراسیون گیج بررسی شود. در صورت آسیب مکانیزم داخلی، تعویض گیج یا استفاده از محافظ فشار و گیج روغنی توصیه می شود.
