دبی سنج

دبی سنج یا فلومتر وسیله ای است که برای اندازه گیری خطی، غیر خطی، جرم یا دبی حجمی گازها یا سیالات مورد استفاده قرار می گیرد. مبنای محاسبه بر اساس سنجش سرعت سیال و سپس تولید سیگنالی متناسب با سرعت سیال است.

هنگام انتخاب دبی سنج برای یک واحد صنعتی مشخص، باید مواردی از قبیل آشنایی کارکنان کارخانه، تجربه آن ها درزمینه کالیبراسیون، تعمیر و نگهداری، دسترسی به قطعات یدکی، متوسط زمان بین سابقه خرابی و… باید در نظر گرفته شود، توصیه می شود که ملاحظات مربوط به هزینه نصب و راه اندازی بعد از این مراحل قرار بگیرد. 

تجهیز صنعت وارد کننده انواع فلومتر آلتراسونیک Ultrasonic  Flowmeter،  فلومتر الکترومغناطیسی Electromagnetic Flowmeter ،فلومتر ورتکس Vortex Flowmeter، مس فلومتر Mass Flowmeter،  انواع فلومتر آب و گاز با برندهای اندرس هازر ، کرونه ، یوکوگاوا از سایز 1/2 تا 16 و … می باشد.

انتخاب و خرید دبی سنج

یکی از اشتباهات عمده در زمینه اندازه گیری جریان برعکس کردن  روند محاسبه بر اساس سنجش سرعت سیال است:

بجای انتخاب دستگاهی که به درستی کارکند ، تلاش می کنند با دلایل اقتصادی انتخاب دستگاه ارزان قیمت را توجیه کنند. که این قبیل خرید دبی سنج ارزان قیمت می تواند هزینه راه اندازی و نصب بالایی داشته باشند.

انواع دبی سنج

• دبی سنج آب
• دبی سنج هوا

جریان سنج هایی که در مسیر جریان می باشند یا  از لوله منشعب شده اند، هدمترها یا دبی سنج های اختلاف فشاری رایج ترین نوع وسایل اندازه گیری جریان در صنعت می باشند.

دبی سنج روتامتری یا سطح متغیر

روتامتر یک لوله مخروطی و یک شناور است، که بدلیل قیمت پایین، سادگی، افت فشار پایین، محدوده استفاده نسبتاٌ وسیع و خروجی خطی جهت اندازهگیری جریان گازها و سیالات بصورت گسترده ای استفاده می شود.

جریان سنج فنر و پیستونی

جریان سنج پیستونی یک روزنه حلقوی است که از یک پیستون و یک قیف مخروطی شکل تشکیل شده است. پیستون بوسیله یک فنر کالیبر شده بر روی قاعده مخروط ( در “ حالت بدون جریان ” ) قرار گرفته است. مقیاس ها براساس وزن مخصوص برای کنتورهای نفت ۰٫۸۴ و برای کنتورهای آب ۱٫۰ است.

سادگی طراحی و سهولت دریافت سیگنال خروجی الکتریکی از آنها موجب شده که برای نمایش و کنترل دبی جریان، جایگزین مقرون به صرفه دبی سنج های روتامتری شوند.

دبی سنج جرمی گاز

 نوع حرارتی به میزان بسیار ناچیزی وابسته به چگالی ، فشار و ویسکوزیته هستند. این نوع کنتورها برای محاسبه دقیق دبی جرمی از یک مبدل فشار دیفرانسیلی، حسگر دما یا المنت سنجش گرما و اصول انتقال حرارت ترمودینامیکی استفاده می کنند.

بسیاری از این کنتورها دارای نمایش خروجی کلی و لحظه ای آنالوگ هستند. معمولا از  دبی سنج گاز برای آزمایش نشتی گاز و اندازه گیری جریان های پایین در حد میلیمتر در دقیقه استفاده می شود.

دبی سنج آلتراسونیک

دبی سنج های دوپلری آلتراسونیک عموما در مواردی که شرایط کاری کثیف است باشد کاربرد دارند ، همانند فاضلاب ها و دیگر سیالات کثیف و دوغاب ها که معمولا موجب خرابی کنتورهای سنتی می شود. 

اصول کار این نوع التراسونیک براساس تغییر فرکانس (اثر دوپلر) سیگنال التراسونیک منعکس شده بوسیله مواد شناور و حباب های گازی در حال حرکت سیال است.

دبی سنج توربینی

این تجهیز می تواند با دقتی در حدود 0.5 % مقدار دبی جریان را محاسبه کند. این نوع دبی سنج بسیار دقیق بوده که می تواند برای مایعات تمیز و سیالات لزج ( Viscous ) تا 100 سانتی استوک استفاده شوند.

فاصله محل قرارگیری فلومتر توربینی و محل ورود جریان سیال به داخل لوله مستقیم حداقل باید 10 برابر قطر لوله باشد. معمولا خروجی دبی سنج توربینی از نوع موج سینوسی یا فرکانس موج مربعی است ، اما برای خروجی های آنالوگ و طبقه بندی های ضد انفجاری می توان سیستم های بهبود سیگنال را نصب نمود.

کنتور شامل یک روتور پره دار است که بصورت زاویه مستقیم و بصورت معلق بر روی یاتاقان هایی در مسیر جریان سیال قرار میگیرد.

جریان سنج چرخ پره ( Paddlewheel )

یکی از مقرون به صرفه ترین دبی سنج های مورد استفاده در اندازه گیری آب و سیالات شبیه آب فلومتر چرخ پره ای است، بسیاری از آنها به همراه اتصالات یا الحاقات جریان ارائه می شوند.

مشابه نوع توربینی فاصله محل نصب این نوع فلومتر در لوله مستقیم از محل ورودی جریان باید حداقل ۱۰ برابر قطر لوله و از محل خروج سیال باید حداقل ۵ برابر قطر لوله باشد. 

دبی سنج جابجایی مثبت

این نوع کنتورها برای آب بکار می روند و زمانی استفاده می شوند که خط لوله مسقیم موجود نباشد و امکان وجود جریان های متلاطم برای فلومترهای توربینی و حسگر چرخ پره ای وجود داشته باشد، دبی سنج های جابجایی مثبت همچنین برای سیالات لزج نیز بکار می روند.

جریان سنج گردابه

عمده ترین مزیت این نوع گردابه ای حساسیت پایین آنها به تغییرات وضعیت جریان و سایش کمتر نسبت به فلومترهای توربینی و روزنه ای است، همچنین دارای هزینه اولیه نصب و نگهداری پایین هستند.

بهمین دلایل این نوع فلومترها مقبولیت بیشتری در بین مصرف کنندگان پیدا کرده اند، فلومترهای گردابه ای نیازمند تماس و انطباق مهندسی جریان هستند.

 عوامل موثر بر جریان سنج

• سرعت سیال
•  اصطکاک سیال در تماس با لوله
•  ویسکوزیته و دانسیته سیال

فلوسوئیچ

روتامتر تابلویی