شیر پروانه ای

شیر پروانه ای یا باترفلای ولو (Butterfly Valve) یکی از انواع شیرآلات صنعتی  است که هم برای سرویس های کنترل و تنظیم جریان و هم برای قطع و وصل مسیر جریان سیالات در صنایع استفاده می شود.

شیر پروانه‌ ای نسبت به سایر شیرآلات صنعتی در سایز مشابه دارای وزن کمتر، سایز و ابعاد کوچکتر و قیمت های مناسب تری می باشد. همچنین عملکرد ساده این شیر و تعمیرات و نگهداری ارزان و نسبتا ساده آن باعث شده که این ولو یکی از انواع بسیار پرمصرف، رایج و پرطرفدار در صنایع محسوب شود.

در این مطلب به معرفی اجزای داخلی، ساختار و عملکرد شیر پروانه ای و همچنین انواع اکچویتور (عملگر)، اتصالات، متریال بدنه و ویژگی های این نوع شیر خواهیم پرداخت. قیمت نمونه های پرفروش بازار و همچنین لیست قیمت محصولات پرکاربرد را نیز آورده ایم.

خرید شیر پروانه ای

موارد و فاکتورهای زیادی در طراحی، انتخاب و در نهایت خرید شیر پروانه ای دخیل هستند. در ادامه به برخی از نکات مهم هنگام خرید شیر پروانه ای می پردازیم:

1- متریال اجزای شیر (بدنه، دیسک و لاینر)

همانطور که بالاتر نیز اشاره کردیم انتخاب متریال مناسب فرآیند و سیال فرآیندی در شیر پروانه ای یکی از مهمترین مواردی است که برای جلوگیری از آسیب دیدن آنها باید در نظر گرفته شود.

متریال دیسک، سیت و لاینر باید به گونه ای انتخاب شود که مقاومت بالایی در برابر دمای بالای سیال و همچنین خوردگی و سائیدگی سیال دارا باشند.

2- نوع اکچویتور

انتخاب اکچویتور یا عملگر با توجه به فرآیندی یکی دیگر از مورادی است که در هنگام خرید این شیر باید آن را در نظر گرفت. اکچویتورهای دستی همواره توسط اپراتور باز و بسته می شوند و کنترل آنها به صورت اتوماتیک میسر نمیباشد.

اما عملگرهای پنوماتیکی یا الکتریکی امکان اتوماسیون کردن شیر و کنترل آن بصورت اتوماتیک را فراهم می کنند. هر یک از این عملگرها با توجه به شرایط فرآیندی و شرایط محیطی طراحی و انتخاب می شوند.

3- سایز و نوع اتصال

انتخاب سایز و نوع اتصال مناسب این شیر از دیگر مواردی است که در هنگام خرید شیر پروانه ای باید مدنظر قرار داد.

اتصال فلنجی بهترین و مطمئن ترین نوع اتصال در شیرپروانه ای می باشد و نسبت به شیرهای ویفر تایپ و لاگ تایپ دارای قیمت بالاتر و وزن بیشتری است.

4- برند و کشور سازنده

برند و کشور تولید کننده یک شیر صنعتی از دیگر مواردی است که در کیفیت و عملکرد یک شیر تاثیرگذار است.

قطعا باترفلای ولو از برند های مطرح و معتبر اروپایی و یا امریکایی نظیر FISHER، EBRO Armaturen قابلیت اعتماد و اطمینان بیشتری نسبت به برندهای متفرقه یا شیرهای چینی موجود در بازار خواهند داشت.

قیمت شیر پروانه ای

عوامل بسیاری در تعیین قیمت یک شیر صنعتی تاثیر گذار میباشند و شیر پروانه ای نیز از این موضوع مستثنی نیست. در ادامه به مهمترین مواردی که در قیمت این تجهیز تاثیرگذار می باشند اشاره می شود:

1- سایز:

شاید اصلی ترین عامل تعیین کننده قیمت یک شیر سایز آن باشد. طبیعتا هرچه سایز شیر بالاتر برود قیمت آن شیر نیز به دلیل پیچیدگی ساخت و تولید و همچنین مقدار متریال مصرفی بیشتر در تولید آن بیشتر خواهد بود.

2- متریال:

جنس مورد استفاده در شیر از دیگر مواردی است که در قیمت آن تاثیر گذار می باشد. اغلب شیر های پروانه ای با بدنه استیل 304 یا 316 دارای قیمت بیشتری نسبت به انواع فولادی دارند. همچنین شیر پروانه‌ای با متریال چدنی نیز دارای قیمت کمتری نسبت به نوع فولادی و استیل است.

3- نوع عملگر:

اکچویتور در این شیر از دیگر موارد تاثیرگذار روی قیمت شیر است. شیر پروانه ای اهرمی یا گیربکسی دارای قیمت های کمتری نسبت به شیر پروانه ای پنوماتیکی یا برقی می باشند.

در واقع اکچویتور های پنوماتیکی یا برقی دارای قیمت های بیشتری نسبت به انواع عملگرهای دستی اهرمی یا فلکه گیربکسی هستند.

4- کشور تولید کننده:

از دیگر مواردی که همواره در قیمت تمام شده یک تجهیز صنعتی مانند شیر پروانه ای تاثیرگذار است کشور تولید کننده و برند یک شیر می باشد. شیرهای پروانه ای با برند های اروپایی یا آمریکایی مانند FISHER، EBRO، KITZ و سایر برندهای مطرح دارای قیمت های بالاتری نسبت به شیرهای چینی یا تولید داخل می باشند.

همچنین نوسانات نرخ دلار نیز در تعیین قیمت یک شیر پروانه ای بی تاثیر نمی باشد. طبیعتا بسیاری از قطعات یک شیر از جمله اکچویتور وارداتی می باشند و نوسانات قیمت ارز در قیمت آنها تاثیر خواهد گذاشت.

لیست قیمت شیر پروانه ای

جدولهای زیر لیست قیمت متداول ترین شیرهای بازار میباشد که از تمامی برندهای مطرح تولید کننده جمع آوری شده است. جهت استعلام قیمت دقیق و بروز با کارشناسان تجهیز صنعت تماس بگیرید.

تاریخ بروز رسانی قیمت ها : 19 مهرماه 1404

انواع شیر پروانه ای

شیر پروانه ای در انواع مختلفی از بدنه (اتصال شیر به خط) در صنایع مورد استفاده قرار می گیرد که هریک با توجه به شرایط و کلاس فشاری خط لوله، جنس لوله و ضخامت آن، شرایط نصب و راه اندازی Butterfly valve و … باید انتخاب شوند.

ویدیو معرفی و انواع شیرپروانه ای

انواع شیر پروانه ای از نظر نوع عملگر

شیر پروانه ای اهرمی

این نوع از عملگرها توسط یک اهرم کنترل میشوند و معمولا تا سایز 8 اینچ تولید میشوند. چراکه برای سایز های بالاتر از 8 اینچ استفاده از نیروی دست برای چرخاندن شیر کافی نبوده و عملآ غیر ممکن خواهد بود.

مکانیزم عملکرد در این نوع از عملگرها به این صورت میباشد که با فشار دادن اهرم و چرخاندن آن، میتوان زاویه دیسک شیر را طبق زاویه دلخواه تغییر داد و مسیر جریان سیال را کنترل کرد. این نوع از عملگرها در بازار به عنوان عملگرهای اهرمی یا کلاچ دار نیز معروف هستند.

شیر پروانه ای گیربکسی

شیرپروانه ای با اکچویتور گیربکسی برای سایز های بالاتر از “8 مورد استفاده قرار می گیرد. مکانیزم عملکرد در آن به گونه ای می باشد که در آن شفت شیر پروانه ای که دیسک حول آن می چرخد، توسط یک سری چرخدنده به یک فلکه کوپل شده است.

هنگامیکه اپراتور فلکه را می چرخاند، نیروی این چرخش توسط چرخ دنده ها (گیربکس) به شافت این محصول انتقال یافته و باعث چرخش دیسک خواهد شد.

از آنجا که استفاده از گیربکس باعث افزایش گشتاور نیرو می شود. استفاده از شیر پروانه ای گیربکس دار در جایی که نیروی اهرم قادر به باز و بست کردن شیر نباشد مورد استفاده قرار می گیرد.

شیر پروانه ای پنوماتیک

شیر پروانه ای پنوماتیک یکی از پرمصرف ترین و پرکاربرد ترین انواع عملگرها در شیرآلات می باشد. استفاده از این نوع عملگر دارای سرعت اکشن بسیار بالایی بوده و شیر به سرعت پوزیشن باز یا بسته خواهد گرفت.

همچنین در جاهایی که محدودیتی بابت تامین هوای فشرده وجود نداشته باشد، این نوع اکچویتور بهترین انتخاب خواهد بود.

مکانیزم عملکرد در این نوع از عملگرها استفاده از نیروی هوای فشرده برای باز و بسته کردن شیر میباشد. عملگرهای پنوماتیکی در شیرپروانه ای پنوماتیکی از نوع عملگرهای پنوماتیکی چرخشی (rack and pinion) میباشند.

این نوع عملگرها دارای یک سری چرخدنده و شفت هستند که نیروی هوا در یک مخزن کوچک باعث حرکت چرخ دنده ها خواهد شد.

این حرکت به شفتی که به عملگر کوپل شده است منتقل می شود. این شافت نیز با چرخش باعث حرکت و تغییر زاویه دیسک در شیر خواهد شد.

برای بهینه کردن عملکرد شیر پروانه ای پنوماتیکی و مکانیزه کردن حرکت شیر، استفاده از یک شیر برقی یا سولنوئید ولو و یک سوئیچ باکس نیز همانند شکل فوق در این شیر توصیه می شود.

شیر پروانه ای برقی

شیر پروانه ای موتوری یا الکتریکی (Motorized Operated Valve) با استفاده از یک موتور الکتریکی به دیسک در شیر کوپل می شوند و نیروی لازم جهت چرخش دیسک را تامین می کنند.

این عملگرها با دریافت برق 24 ولت dc یا 240 ولت در موتور الکتریکی، شافت شیر را که به آن کوپل شده اند می چرخانند و به این ترتیب دیسک چرخیده و شیر باز و بسته می شود.

عملگرهای موتوری بسیار دقیق تر از اکچویتورهای پنوماتیکی هستند و از قیمت بالاتری نیز برخوردار هستند. اما در جایی که امکان استفاده از عملگرهای نیوماتیکی وجود نداشته باشد بهترین گزینه می باشند.

باید خاطر نشان کرد که استفاده از عملگر برقی زمان بیشتری برای باز و بست شدن شیر نسبت به عملگر پنوماتیکی احتیاج خواهد داشت. در حالتی که زمان باز و بسته شدن شیر از اهمیت بالایی برخوردار باشد و شیر باید سریع اکشن بگیرد. فقط استفاده از عملگرهای پنوماتیکی پیشنهاد می گردد.

استانداردهای طراحی شیر پروانه ای

شیرهای پروانه‌ ای بر اساس استانداردهای مختلف بین‌ المللی طراحی و تولید می‌ شوند که هر یک دارای کلاس‌ ها و رده‌ های فشاری مشخصی هستند. این کلاس‌ ها نشان‌ دهنده حداکثر فشار قابل تحمل شیر در دماهای معین هستند و انتخاب صحیح آن‌ ها برای اطمینان از عملکرد ایمن و مؤثر سیستم‌ های لوله‌ کشی حیاتی است.​

 استاندارد ASME (ANSI B16.5)

در استاندارد آمریکایی ASME، شیرهای پروانه‌ ای در کلاس‌ های فشاری زیر تولید می‌ شوند:​

• -شیر پروانه ای کلاس 300
• -شیر پروانه ای کلاس 600
• -شیر پروانه ای کلاس 900
• -شیر پروانه ای کلاس 1500
• -شیر پروانه ای کلاس 2500

این کلاس‌ ها بر اساس فشار و دمای فرآیندی طراحی شده‌اند. به عنوان مثال، یک فلنج کلاس 150 می‌ تواند تا فشار 285 psi (حدود 19.6 بار) در دمای 100 درجه سانتی‌ گراد را تحمل کند، در حالی که کلاس 600 تا 1440 psi (حدود 99.3 بار) در همان دما قابل استفاده است.

استاندارد DIN/EN (PN)

در استاندارد اروپایی DIN/EN، شیرهای پروانه‌ای با رده‌ های فشاری زیر تعریف می‌ شوند:​

• -شیر پروانه ای PN10
• -شیر پروانه ای PN16
• -شیر پروانه ای PN25
• -شیر پروانه ای PN40
• -شیر پروانه ای PN63
• -شیر پروانه ای PN100​

“PN” مخفف “Pressure Nominal” است و نشان‌ دهنده فشار اسمی شیر بر حسب بار در دمای مرجع (معمولاً 20 درجه سانتی‌ گراد) می‌ باشد. برای مثال، شیرهای با رده PN40 برای فشارهای تا 40 بار طراحی شده‌اند.​

انواع شیر پروانه ای از نظر نوع اتصال

شیر پروانه ای فلنج دار 

این نوع شیرپروانه ای (Flanged type) دارای دو فلنج برای نصب است که با بیشترین نقاط اتصال روی خط نصب می شوند و قرار می گیرند.

به همین جهت دارای بهترین مهار و مقاومت در برابر لرزش و ارتعاشات خط لوله است. شیرپروانه ای فلنجی معمولا در سایز های بالای 8 اینچ تولید می شوند و معمولا به دلیل سایز های بزرگ با عملگرهای گیربکسی تولید می شوند.

شیر پروانه ای ویفری

شیر پروانه ای با اتصال بین فلنجی یا ویفری (Wafer type) یکی از مدل های این محصول است که بین دو فلنج در خط لوله نصب و مهار می شود و در سایز های کمتر از 12 اینچ تولید می گردد.

شیر ویفری با 4 نقطه اتصال داخل خط نصب می گردد. به همین جهت برای فشارهای بالا نوع ویفری مورد استفاده قرار نمی گیرد.

شیر پروانه ای لاگ تایپ

نوع دیگری از اتصالات در Butterfly valve نوع لاگ تایپ (Lug type) بوده که دارای 4 تا 20 سوراخ برای اتصال بین دو فلنج در خط لوله است.

نوع لاگ دار شیر پروانه ای به دلیل دارا بودن نقاط اتصال بیشتر نسبت به نوع ویفری در فشار های بالاتر مورد استفاده قرار می گیرد.

انواع شیر پروانه ای از نظر نوع جنس

شیرآلات صنعتی با توجه به شرایط فرآیند و نوع سیال در متریال ها و سایز های گوناگونی طراحی و تولید میشوند که این محصول نیز از این قاعده مستثنی نیست. شیر پروانه ای در انواع بدنه چدنی، انواع آلیاژی ها فولادی، استنلس استیل و حتی انواع مواد پلیمری و شیمیایی تولید می شوند.

شیر پروانه ای تفلونی (PTFE)

در مواردی که خورندگی سیال بالا باشد و امکان استفاده از الاستومرهای معمولی وجود نداشته باشد، از PTFE با نام تجاری تفلون که به رنگ سفید میباشد استفاده می شود.

 مهمترین ویژگی های سیت های تفلونی PTFE، مقاومت بالای آنها نسبت به خوردگی و سائیدگی، مقاومت در برابر اصطکاک و همچنین مقاوم نسبت به دماهای بالا (بیش از 200 درجه سانتی گراد) است. این خواص باعث برتری این متریال و انتخاب آن در بسیاری از شیرآلات صنعتی می باشد.

شیر پروانه ای چدنی

باترفلای ولو با انواع بدنه چدنی شامل چدن داکتیل (Ductile iron) و چدن خاکستری (Grey iron) در این بین از بیشترین کاربرد برخوردار هستند.

بدنه چدن نسبت به بدنه فولاد دارای وزن کمتری می باشد و برای سیالاتی که دما و فشار بالایی نداشته و همچنین خورندگی ندارند بسیار مناسب است. شیر پروانه ای چدنی بیشتر در صنایع آب و فاضلاب مورد استفاده قرار می گیرد.

شیر پروانه ای فولادی

شیر پروانه ای با انواع آلیاژ های فولاد ریخته گری یا فورج (کربن استیل) در صنایع پالایشگاه و نفت و گاز بیشترین کاربرد را خواهد داشت.

فولاد پر مصرف ترین آلیاژ مورد استفاده در صنایع است. متریال فولاد در انواع مختلف کربن استیل WCB، LCB، WCC و سایر متریال ها با قابلیت تحمل دمایی تا 900 درجه سانتیگراد را دارا می باشد.

شیر پروانه ای استیل

شیر پروانه ای استیل که با آلیاژهای استیل 316 یا 316L، تولید میشود در صنایع دارویی و غذایی بسیار پرمصرف و پراستفاده می باشد.

انتخاب بدنه استیل در این نوع شیر به دلیل حساسیت های بهداشتی و میکروبی است. که انواع آلیاژهای استیل بهترین متریال سازگار با این چنین شرایطی خواهد بود.

عملکرد شیر پروانه ای

شیر پروانه ای یکی از انواع شیرآلات ربع گرد یا (Quarter Turn) است که با چرخش 90 درجه ای دیسک باز و بسته شده و مسیر جریان سیال را قطع و وصل می کند. این شیر از یک بدنه دایره ای شکل که یک صفحه (دیسک) مدور در وسط آن قرار دارد و یک عملگر یا اکچویتور تشکیل شده است.

دیسک شیر حول یک محور توسط یک شفت (stem) به اکچویتور شیر متصل بوده و اکچویتور به این طریق با تامین نیروی لازم، گشتاور مورد نیاز برای باز و بسته شدن شیر را فراهم می کند.

همانطور که در شکل پایین ملاحظه می کنید با اعمال نیرو به عملگر، این نیرو به شافت Butterfly valve منتقل شده و باعث چرخش دیسک خواهد شد و نسبت به باز کردن یا بستن مسیر سیال پوزیشن خواهد گرفت.

این نیرو میتواند از طریق نیروی انسانی و توسط یک عملگر دستی (اهرم یا فلکه) منتقل شود، یا حتی میتواند بصورت اتوماتیک به شیر اعمال شده و از نیروهای پنوماتیکی (بادی)، الکتریکی (موتوری) یا هیدرولیکی که هریک دارای ویژگی ها و مشخصات خاص خود میباشند اعمال شده و به دیسک شیر منتقل گردد.

شير پروانه اي یا باترفلای ولو یکی از انواع شیرهای دو جهته یا Bi-Directional میباشد. به این معنی که سیال از هر دو جهت خط لوله امکان عبور از شیر را خواهد داشت.

جهت حرکت سیال روی آن تاثیری ندارد و بر خلاف شیرهایی مانند گلوب ولو یا چک ولو که مسیر حرکت سیال روی آن با یک فلش مشخص می شوند، محدودیت خاصی برای جهت نصب در آن وجود نخواهد داشت.

مزایای شیر پروانه ایی

ولو پروانه ای دارای مزایای بسیاری میباشد که باعث شده یکی از شیرآلات محبوب در صنایع محسوب شود.

1- سرعت عمل :

یکی از مهمترین ویژگی ها و شاید بارز ترین مزیت این شیر سرعت عمل است. شیرپروانه ای به واسطه عملکرد ربع گرد و سریع مناسب سرویس های قطع و وصل (ON/OFF) می باشد.

همچنین این شیر همانطور که بالاتر نیز اشاره کردیم با نصب اکچویتور های اتوماتیک و پوزیشنر در سرویس های کنترلی و تنظیمی نیز بسیار کاربرد خواهد داشت.

2- سایز  و وزن مناسب :

از دیگر مزایای شیرهای پروانه ای سایز و ابعاد کوچک و همچنین وزن سبک این شیرها نسبت به شیرآلات دیگر در سایز های مشابه میباشد.

به عنوان مثال یک شیر پروانه ای سایز “4 از نظر فضایی که برای نصب اشغال کرده و وزنی که دارد بسیار سبک تر و جمع و جور تر از یک شیر کشویی یا یک شیر گلوب می باشد.

3- تعمیر نگهداری آسان 

از مزیت های دیگر این شیر تعمیرات و نگهداری ساده و ارزان است. این شیر به دلیل سهولت دسترسی به تمام قطعات داخلی و خارجی آن دارای تعمیرات نگهداری ساده ای می باشد که باعث شده است نسبت به سایر شیرها بیشتر در صنایع مورد استفاده قرار بگیرد.

4- قیمت مناسب:

این نوع ولو به طور کلی از سایر انواع شیرها ارزان تر است.

5- مقاومت در برابر خوردگی:

این شیرها در جنس های مختلفی مانند استیل ضد زنگ و چدن داکتیل موجود است که در برابر خوردگی مقاوم هستند.

کاربرد شیر پروانه ای

شیر پروانه ای طبق استاندارد API609 در صنایع نفت و گاز طراحی و تولید می شود اما کاربرد آن تنها به این صنایع محدود نمی شود و در بیشتر صنایع مانند صنایع شیمیایی، صنایع نیروگاهی، صنایع غذایی و دارویی و به خصوص صنایع آب و فاضلاب، سد سازی و تصفیه آب بسیار پرمصرف و کاربردی است.

 برخی از مهمترین کاربردهای این نوع شیر عبارتند از:

– کنترل جریان:

• سیستم های آبرسانی و فاضلاب: برای کنترل جریان آب، فاضلاب و سایر سیالات در خطوط لوله
• سیستم های گرمایشی و تهویه مطبوع: برای کنترل جریان آب گرم، بخار و هوای گرم و سرد
• صنایع نفت و گاز: برای کنترل جریان نفت، گاز و فرآورده های نفتی
• صنایع شیمیایی: برای کنترل جریان مواد شیمیایی و سیالات خورنده

– تنظیم فشار:

• سیستم های اطفاء حریق: برای کنترل فشار آب در سیستم های پاشش
• سیستم های هیدرولیک و پنوماتیک: برای کنترل فشار سیال در سیستم های هیدرولیک و پنوماتیک
• دیگ های بخار: برای کنترل فشار بخار در دیگ های بخار

– ایزوله کردن خطوط لوله:

• تعمیرات و نگهداری: برای ایزوله کردن خطوط لوله در هنگام تعمیرات و نگهداری
• پیشگیری از نشت: برای جلوگیری از نشت سیال در خطوط لوله

برند های مطرح شیر پروانه ای

تولیدکنندگان بسیاری در دنیا انواع باترفلای ولو را با متریال ها و عملگرهای مختلف تولید می کنند. در ادامه به تعدادی از آنها اشاره می شود:

• ابرو آرماتورن EBRO ARMATUREN
• فیشر FISHER
• کیستون KEYSTONE
• اینسترومیت INSTRUMATE
• میراب MIRAB
• کیتز KITZ
• ورسک VERESK ETTESAL
• وگ ایران VOGIRAN
• ویسپار VISPAR

اجزای داخلی شیر پروانه ای

این تجهیز دارای یک بدنه (Body)، دیسک (Disk)، آستری یا آب بند (Liner) و نشیمنگاه (Seat)، یک میله محور (Stem) که دیسک شیر حول محور آن آزادانه میچرخد، و یک عملگر (Actuator) که توسط شفت به دیسک متصل میباشد تشکیل شده است.

هریک از اجزای داخلی شیر پروانه ای دارای مدل های گوناگون و انواع مختلفی می باشند.

بدنه، دیسک، لاینر و حتی عملگر در شیرهای پروانه ای میتوانند از متریال و جنس های مختلفی تولید شوند. این متریال ها با توجه به صنعت مورد استفاده، شرایط دمایی و فشاری فرآیند، کلاس نشتی و از همه مهمتر نوع سیال و سرویس باید انتخاب شوند.

چرا که انتخاب متریال نامناسب در هر یک از موارد فوق باعث از بین رفتن شیر و صدمه های جبران ناپذیری میگردد.

در ادامه در خصوص هریک از اجزای داخلی شیرپروانه ای مواردی را مطرح خواهیم کرد.

بدنه (Body)

بدنه مهمترین قسمت شیر می باشد که دیسک داخل آن حرکت کرده و آب بندی را در شیر ایجاد می کند. این بدنه در جنس ها و متریال های مختلف مطابق با شرایط فرآیندی و شرایط خط لوله، و همچنین در انواع سایز ها و اتصالات فلنجی و لاگ و ویفری تولید می شود.

عملگر (Actuator)

همانطور که بالاتر نیز اشاره کردیم، باترفلای ولو را میتوان با انواع مختلفی از عملگرهای دستی شامل اهرمی یا فلکه گیربکسی و اکچویتور های اتوماتیک پنوماتیکی یا برقی کنترل نمود.

دیسک (Disk)

انتخاب دیسک مناسب در شیر از مهمترین پارامترها و فاکتورها در خرید آن محسوب می شوند. به همین دلیل انتخاب دیسک و لاینر نامناسب علاوه بر مشکلات نشتی، باعث خوردگی و آسیب دیدگی در شیر خواهد شد و آسیب ها و خسارات جبران ناپذیری را در شیر باعث می گردد.

دیسک در شیر پروانه ای همواره متناسب با شرایط فرآیندی و نوع سیال انتخاب میشود. دیسک و لاینر در این محصول بیشترین تماس با سیال را دارند به همین جهت متریال دیسک باید به گونه ای باشد که اگر سیال خواص خوردگی یا ساییدگی دارد موجب آسیب دیدن دیسک نشود.

جنس دیسک معمولآ از متریال های SS316، متریال های مقاوم به سائیدگی مانند هستلوی C-276 و متریال های مقاوم به خوردگی مانند انواع  آلیاژ های کروم-نیکل مانند مونل یا اینکونل استفاده می شود.

برای سیالات اسیدی و سیالاتی که خاصیت خورندگی بسیار زیادی دارند معمولا از دیسک های پلیمری و ضد اسیدی استفاده می شود.

نشیمنگاه (Seat)

شیر پروانه ای در قسمت آب بندی در دو مدل سیت فلزی یا Metal seat و سیت غیر فلزی (نرم) یا Soft seat در صنایع مورد استفاده قرار می گیرد.

این قسمت از شیر طوری طراحی شده است که نسبت به فشار های مکانیکی، دمای بالای سیال، اصطکاک، خوردگی و بسیاری موارد دیگر فرآیندی مقاوم باشد و مسیر را به بهترین شکل ممکن آب بندی کند.

سیت شیر یکی از مهمترین قسمت های شیر به جهت آب‌ بندی و محافظت در برابر خوردگی و سایش بوده و به عنوان آ‌ب‌‌بند و عایق، از ورود و نشت سیال جلوگیری می‌ کند.

با توجه به جنس، دما و فشار میزان نفوذ پذیری و خواص خورندگی و سایش سیال جنس این سیت ها متفاوت خواهد بود.

شیر پروانه ای در مصارف متداول معمولآ دارای سیت های غیر فلزی از متریال های تفلون PTFE، انواع پلیمرها مانند EPDM، لاستیک Hard Rubber، نیتریل NBR و دیگر متریال ها است.

این نوع سیت معمولآ به جهت اینکه آب بندی بسیار خوب و قابل قبولی ارائه میدهد دارای کلاس های نشتی بسیار بالایی می باشد. (کلاس نشتی IV)

آستری یا آب بند (Liner)

توجه به نوع لاینر یا آستری یکی از مهمترین مواردی است که مستقیما روی کلاس نشتی شیر تاثیر گذار خواهد بود.

با توجه به اینکه بیشترین درصد از خرابی های شیرپروانه ای مربوط به آستری (در قسمت Seat) آن می باشد، انتخاب متریال مناسب در این قسمت از اهمیت بالایی برخوردار است.

انتخاب متریال نامناسب برای آستری یا لاینر در این شیر ای باعث خواهد شد این قسمت دچار آسیب دیدگی یا خوردگی شده و به مرور زمان وظیفه اصلی خود که آب بندی شیر میباشد را به درستی انجام ندهد.

به همین جهت آستری در شیرپروانه ای باید متناسب با خواص سیال از نظر خوردگی و سائیدگی بوده و همچنین قابلیت تحمل دماهای بالا در سیالات را داشته باشد.

علاوه بر لاینر تفلونی که بالا به تفصیل در مورد آن توضیح دادیم از سیت های پلیمری با متریال های EPDM و NBR نیز در شیرهای پروانه ای استفاده می شود که در ادامه به توضیح آنها می پردازیم:

• سیت EPDM: یک آستری رایج‌ و پرمصرف‌ در شیر‌های پروانه‌ ای میباشد که عموماً به مشکی رنگ است و در برابر اسیدها و بازهای ضعیف، آب شور، سایش و پارگی دارای مقاومت بالایی میباشد؛ اما در برابر سیالاتی همچون روغن‌های معدنی و سیالات نفتی، هیدروکربن‌ ها، الکل‌ ها، اسیدها و بازهای قوی و هوای فشرده نباید مقاوم نمیباشد و نباید مورد استفاده قرار بگیرد.
• سیت NBR: الاستومر نیتریل که نام دیگر آن NBR یا همان BUNA-N می باشد. این نوع سیت معمولا به رنگ مشکی یا سفید است و از مقاومت خوبی در برابر خوردگی و سائیدگی برخوردار است. نیتریل NBR قابلیت تحمل دمایی تا 80 درجه سانتی‌ گراد را دارد.

تعمیرات شیر پروانه ای

شیرهای پروانه‌ ای به‌ عنوان یکی از اجزای حیاتی در سیستم‌ های انتقال سیالات، به‌ ویژه در صنایع نفت، گاز، پتروشیمی و غیره نقش مهمی در کنترل جریان دارند. با توجه به استفاده مکرر و شرایط کاری سخت، این شیرها در معرض سایش و خرابی قرار دارند. بنابراین، تعمیر و نگهداری منظم آنها برای حفظ عملکرد بهینه و افزایش عمر مفید ضروری است.​

تعمیر و نگهداری شیرهای پروانه‌ ای به سه دسته کلی​ نگهداری روزانه (Preventive Maintenance) شامل اقدامات پیشگیرانه بدون نیاز به جداسازی، تعمیرات عمومی (General Maintenance) برای حفظ عملکرد شیر و تعمیرات اساسی (Major Overhaul) در صورت خرابی های جدی تقسیم بندی می شود.

توجه نمایید که تعمیرات شیر پروانه‌ ای شامل بررسی و بازسازی اجزای مختلف آن می‌ شود:​

تعمیر بدنه شیر پروانه ای

• -بازرسی و ترمیم ترک‌ ها: بررسی بدنه از نظر وجود ترک یا خوردگی و انجام جوشکاری در صورت نیاز
• -تراشکاری و پرداخت‌ کاری: تراشکاری سطوح برای اطمینان از صاف بودن و پرداخت‌ کاری برای افزایش مقاومت در برابر خوردگی
• -رنگ‌ آمیزی مجدد: استفاده از رنگ‌ های مقاوم در برابر خوردگی برای افزایش طول عمر بدنه

تعمیر دیسک شیر پروانه ای

• -بازسازی یا تعویض دیسک: در صورت وجود آسیب یا خوردگی، دیسک باید بازسازی یا تعویض شود.
• -پوشش‌ دهی سطح دیسک: اعمال پوشش‌ های مقاوم در برابر خوردگی برای افزایش دوام دیسک
• -جوشکاری و فرزکاری: ترمیم آسیب‌ های ساختاری و تنظیم دقیق ابعاد دیسک

تعمیر استم شیر پروانه ای

• -بازرسی و تعویض استم: بررسی استم از نظر سایش یا خمیدگی و تعویض آن در صورت نیاز
• -جوشکاری و تراشکاری با CNC: استفاده از دستگاه‌ های CNC برای دقت بالا در جوشکاری و تراشکاری استم

تعمیر سیت شیر پروانه ای

• -تعویض سیت: جایگزینی سیت‌ های آسیب‌ دیده با نمونه‌ های جدید مطابق با مشخصات فنی
• -ساخت سیت جدید: تولید سیت مطابق با درخواست مشتری و شرایط کاری خاص

نکات مهم در سرویس و نگهداری شیر پروانه ای

جهت افزایش عمر مفید و کاهش هزینه‌ های تعمیراتی شیرهای پروانه‌ ای، رعایت نکات زیر در سرویس و نگهداری آنها توصیه می‌ شود:​

• 1.برنامه‌ ریزی منظم برای روغن‌ کاری: استفاده از روان‌ کننده‌ های مناسب مانند گریس پایه لیتیوم یا سیلیکون برای کاهش اصطکاک و جلوگیری از زنگ‌زدگی توصیه می‌ شود. در صورت عدم استفاده طولانی‌ مدت از شیر، پیش از بهره‌ برداری مجدد، آن را روغن‌ کاری کنید تا از سفت شدن یا گیر کردن قطعات جلوگیری شود. ​
• 2.بازرسی دوره‌ای برای نشتی: ماهانه شیر را از نظر نشتی در نقاطی مانند اتصال لوله‌ ها به بدنه، فاصله بین گیربکس و بدنه، و آب‌بند بین دیسک و نشیمنگاه بررسی کنید. در صورت مشاهده نشتی، اقدام به سفت کردن اتصالات یا تعویض گسکت‌ ها و اورینگ‌ ها نمایید.
• 3.عملکرد دوره‌ای شیر: حتی اگر شیر به‌ طور مداوم استفاده نمی‌ شود، حداقل ماهی یکبار آن را باز و بسته کنید تا از گیر کردن آن جلوگیری شود. ​
• 4.نظافت منظم: سطوح داخلی و خارجی شیر را تمیز نگه دارید تا از تجمع رسوبات و آلودگی‌ ها جلوگیری شود. در صورت وجود خوردگی یا پوسیدگی سطحی، از روش‌ هایی مانند سندبلاست و رنگ‌آمیزی مجدد استفاده کنید. ​
• 5.بازرسی و نگهداری اکچویتورها: در صورت وجود اکچویتور، اتصالات الکتریکی یا پنوماتیکی آن را بررسی کرده و از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل کنید.
• 6.تعویض به‌ موقع قطعات فرسوده: در صورت مشاهده خوردگی یا تغییر شکل در لاستیک آب‌ بند، آن را تعویض کنید تا از نشتی و کاهش عملکرد شیر جلوگیری شود.

فروش شیر پروانه اي

فروشگاه تجهیز صنعت بهترین ارائه دهنده‌ی تجهیزات ابزار دقیق در کشور است. این فروشگاه بزرگ و مطمئن در جهت افزایش سطح کیفی صنایع در حوزه ابزاردقیق فروش شیر پروانه ای را با بهترین قیمت و کیفیت به انجام می رساند.

علاقه مندان عزیز می توانند برای خرید و استعلام قیمت به روز شیر پروانه ای با کارشناسان مجرب فروش تجهیز صنعت در تماس باشند.